Historia

(Jakub Jankiel Trokenheim)

1881–1943; kupiec; w 1915 założyciel żydowskiej organizacji "Agudas Israel", skupiającej ortodoksów; od 1931 prezes Rady Gminy Żydowskiej w Warszawie; w latach 1919–1939 radny m. Warszawy.

Senator w latach 1935–1938 powołany przez prezydenta RP.
Poseł w latach 1938–1939.

Na początku wojny wszedł w skład komitetu społecznego ds. obrony przy gminie żydowskiej; ewakuował się do Wilna; po czerwcu 1941 mieszkał w warszawskim getcie; w styczniu 1943, razem z posłem Izaakiem Schipperem, starał się podjąć akcję ratowania księgozbiorów po wysiedlonych Żydach; w kwietniu 1943 (na początku powstania w getcie) usiłował ukrywać się z rodziną w ruinach szpitala przy ul. Gęsiej i Nalewki; po 20.04.1943 prawdopodobnie został wraz z rodziną doprowadzony na Umschlagplatz i wywieziony; niedługo po tym widziany w obozie koncentracyjnym na  Majdanku.

Stanisław Kot, Listy…, s. 102; „Walka”, Tel Awiw, nr 4, 1958, s. 6, w: Żydowski Instytut Historyczny (ŻIH), spuścizna Henryka Kroszczora sygn. 311/12; ŻIH, relacja Adolfa Polisiuka, sygn. 301–5061, s. 4; Stanisław Adler, In the Warsaw Ghetto 1940–1943, Jerusalem 1982, s. 296; Kto był kim…, s. 555–556; Dorota Mycielska, Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie zamordowani, zaginieni, zmarli w latach II wojny światowej, Warszawa 2009, s.28, 32, 171; Joanna Wiszniewicz, A jednak czasem miewam sny. Historia pewnej samotności, Wołowiec 2009 (tu: ostatni raz widziany na Majdanku w 1943);  informacja krewnego Marka Trokenheima ze Skarholmen (Szwecja) z 1996 (tu: według informacji, które uzyskała rodzina w 1946 w punkcie informacyjnym warszawskiej gminy żydowskiej, po 17.09.1939 przebywał w Wilnie, aresztowany przez NKWD, „zginął najprawdopodobniej z rąk sowieckich”).