logo logo

Historia

Senator Ferdynand Zarzycki [NAC].

Ferdynand Zarzycki

1888-1958; generał WP; minister przemysłu i handlu; wiceprzewodniczący Związku Legionistów; nauczyciel gimnazjalny (greki i łaciny) w Nowym Targu i Tarnowie (doktorat 1912); przed 1914 działał m.in. w harcerstwie i Związku Strzeleckim; legionista, m.in. dowódca szkoły podoficerów i batalionu Polskiej Siły Zbrojnej; od 1918 na różnych stanowiskach w WP, m.in. szef wydziału szkolnictwa wojskowego Oddziału III Sztabu Generalnego, wykładowca Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia Artylerii w Rembertowie; zastępca szefa Administracji Armii; prezes rady nadzorczej Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej.

Działalność parlamentarna

Senator w latach 1935–1938; 1938–1939.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

2.09.1939 brał udział w ostatnim posiedzeniu Senatu RP; prawdopodobnie 7.09.1939 po pożegnaniu z rodziną opuścił Warszawę wraz z przedstawicielami najwyższych władz; zapewne ok. 17.09.1939 znalazł się w Rumunii, skąd wydostał się na pokładzie statku „Warszawa”, dotarł na Cypr, a następnie do Palestyny, gdzie prowadził działalność oświatową; w czasie wojny, najprawdopodobniej decyzją polskich władz w Londynie pozostawał bez przydziału wojskowego; 1942–1948 organizował placówki oświatowe dla polskich dzieci i młodzieży w Rodezji, które opuściły ZSRR towarzysząc armii gen. W. Andersa, m.in. dyrektor Polskiego Państwowego Żeńskiego Liceum Humanistycznego i Gimnazjum Ogólnokształcącego w Digglefold i Gatooma; swoją pomoc pod koniec wojny deklarował mu gen. Charles de Gaulle.

W 1949 przyjechał do Wielkiej Brytanii; 1949–1952 pracował w szkolnictwie polonijnym, m.in. dyrektor Gimnazjum Wydziałowego w Diddington; w 1953 osiadł w USA w Chicago, pracował w zakładzie leczniczym szwagra, dr. A. Rytla, redaktor administracyjny kwartalnika „Polish Medical History and Science Bulletin”, publikował; działał w organizacjach polonijnych.

Zmarł 10.10.1958 w Chicago; do trumny włożono flakon z grudką ziemi z kopca Marszałka Piłsudskiego w Krakowie; pochowany na cmentarzu Św. Wojciecha w Chicago-Niles (St. Adalbert Cemetery), kwatera: lot 103 – block G – section 42.

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Chicago; Jadwiga Otwinowska, Ferdynand Zarzycki jako pedagog, w: „Wiadomości” nr 671/8.02.1959, s. 5; Józef Faltus, Ś.P. Generał brygady dr Ferdynand Zarzycki, w: „Kombatant w Ameryce” nr 1/1959, s. 6–7; Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, pod red. Tymona Terleckiego, Londyn 1965, t. II, s. 616–617; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 76; Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994, s. 364–365 (tu błędna data zgonu); Ministrowie Polski Niepodległej, Szczecin 2001, s. 454–456 (tu błędna data zgonu); Wiktor Krzysztof Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. V, Warszawa 2007, s. 191–193 (tu błędna data zgonu); Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.32, 37, 51, 155, 271-274; informacje wdowy Anny Zarzyckiej i córki Zofii Mazanowskiej z Bytomia z 1997.