Historia

Senator Janusz Jędrzejewicz [NAC].

Janusz Jędrzejewicz

1885-1951; nauczyciel, działacz oświatowy; premier; minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (MWRiOP); publicysta; od 1904 członek PPS; od 1914 w POW, legionista, m.in. adiutant-sekretarz Józefa Piłsudskiego w Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu; 1918–1923 w WP, m.in. referent prasowy II Oddziału Sztabu MSWojsk.; dyrektor państwowych seminariów nauczycielskich w Łowiczu i Warszawie; od 1927 wizytator MWRiOP; wiceprezes Wielkiej Rady BBWR; inicjator powstania i dyrektor Instytutu Wschodniego w Wilnie.

Działalność parlamentarna

Poseł w latach 1928–1930; 1930–1935;

Senator w latach 1935–1938.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

1.09.1939 przebywał w Jaworzu na południu Polski, niebawem dotarł do Warszawy; zdobył miejsce w samochodzie rządowym i 6.09.1939 dotarł do Lublina; 8.09.1939 we Lwowie prosił gen. Władysława Langnera o przydział wojskowy, nie otrzymał, udał się do Tatarowa; 15.09.1939 był w Kosowie, a następnie w obliczu wkroczenia wojsk ZSRR 17.09.1939 na terytorium Polski przekroczył granicę z Rumunią; nauczyciel na polskich kursach gimnazjalnych w Bukareszcie, zaangażowany w działalność polityczną piłsudczyków; w połowie 1940 na wniosek polskich władz na emigracji wyjechał do Turcji, a w listopadzie 1940 dotarł do Palestyny; nauczyciel w Państwowej Szkole Średniej w Tel Awiwie i w Jerozolimie; zwolniony z pracy w 1943 po interwencji polskich władz z Londynu; redaktor i publicysta pisma „Na Straży” (1944–1947); twórca i prezes Związku Pracy dla Państwa; syn Julian rozstrzelany przez Niemców w Warszawie w 1943.

Od października 1947 mieszkał w Londynie; współorganizator i prezes (1948) Rady Naczelnej Ligi Niepodległości Polski; od 1950 wykładał w Szkole Nauk Politycznych i Społecznych w Londynie.

Zmarł 16.03.1951 w Londynie; pochowany na podlondyńskim cmentarzu Crystal Palace District Cemetery (Elmers End Road).

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Londyn (Holborn); PSB, Kraków 1965, s. 231–235; Janusz Jędrzejewicz, W służbie idei. Fragmenty pamiętnika i pism, Londyn 1972; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 45; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. II, Warszawa 2000, s. 329–331; Ministrowie Polski Niepodległej, Szczecin 2001, s. 159–162, Dzienniki czynności Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza, oprac. Jacek Piotrowski, t. II, Wrocław 2004, s. 119, 360; Zbigniew Osiński, Janusz Jędrzejewicz. Piłsudczyk i reformator edukacji (1885–1951), Lublin 2007; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.32, 37, 102, 150-152, 154