logo logo

Historia

Senator Michał Gnoiński, portret namalowany przez Józefa Kidonia w 1933 r. [własność rodziny, fot. Konrad Stasiuk]

Michał Gnoiński

1886-1965; inżynier górnik; pułkownik artylerii; wojewoda krakowski; dyrektor naczelny Funduszu Pracy; legionista, 1917–1918 internowany w Szczypiornie, Rastatt i Werl; członek POW; od 1918 w WP, m.in. oficer Oddziału I Sztabu Generalnego, 1930–1936 komendant Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu.

Działalność parlamentarna

Senator w latach 1938–1939 (powołany przez prezydenta RP).

Losy wojenne, okoliczności śmierci

Od 1938 w składzie zakonspirowanej organizacji dywersji pozafrontowej na Pomorzu „Grunwald”, która w wypadku wojny miała organizować dywersję skierowaną przeciwko agresorom; 27.09.1939 mianowany komisarzem cywilnym pow. Włodawa; początkowo więziony przez Niemców w Radomiu, przewieziony na Monetelupich w Krakowie, a następnie więziony w Wiśniczu Starym, zwolniony 15.06.1940; zamieszkał w Warszawie i pracował jako urzędnik w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych; ponownie aresztowany w drugiej połowie 1942, więziony na Pawiaku, w styczniu 1943 skierowany do obozu koncentracyjnego na Majdanku (nr obozowy 4650), od kwietnia 1944 w obozie Auschwitz (nr obozowy 181377), od października 1944 w obozie Gross-Rosen, a następnie w obozie Dora, około 10.02.1945 skierowany do obozu Buchenwald (nr obozowy 77410), a następnie do jego filii, od 22.03.1945 w Kommando Ohrdurf; uwolniony 29.04.1945 w okolicach Monachium; w relacjach powojennych podawał, że przeszedł przez 4 więzienia i 7 obozów koncentracyjnych.

Mieszkał we Francji, w Paryżu, Nicei, a następnie w obozie zbiorowym dla polskich żołnierzy w La Courtine; we wrześniu 1947 powrócił do Polski, do Warszawy i podjął pracę urzędnika: w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych (1947–1952), Spółdzielczych Warsztatach Stolarskich (1952–1953), a następnie w Przedsiębiorstwie Przemysłowego Budownictwa Terenowego.

Zmarł 11.11.1965 w Warszawie; pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kw. 183-5-11/12).

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Warszawa Ochota; Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, materiały personalne; Regina Domańska, Więzienie gestapo. Kronika 1939–1944, Warszawa 1978, s. 267, 281; Wincenty Hein, Czesława Jakubiec, Montelupich, Kraków 1987, s. 237, 285; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 166–167; Toruński słownik biograficzny, Toruń 1998, s. 105–106; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. II, Warszawa 2000, s. 119–120; Wiktor Krzysztof Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. II, Warszawa 2006, s. 35–36; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.14, 342-344; informacje Barbary Górskiej-Kozłowskiej z Warszawy z 1992; informacje Muzeum Historycznego m. Krakowa z 1997; informacje krewnego Krzysztofa Sadowskiego z Warszawy z 2011.