Edukacja

Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka, otwierając w Senacie XIV  „Dialogi senackie”, tym razem o problemach młodzieży z niepełnosprawnościami w szkołach średnich, podkreśliła, że aby zrealizować konstytucyjne prawo do godności, równego traktowania, samodzielnego życia i pełnego uczestniczenia w życiu  publicznym osób z niepełnosprawnościami, musimy poznać i uwzględniać ich potrzeby. Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki ocenił, że „świat się otworzył” na osoby z niepełnosprawnościami. „Część drogi została pokonana, a przekazane mi postulaty pokazują, co jest jeszcze do zrobienia” – podsumował. W opinii Marszałka żądanie możliwości zdobywania wykształcenia zgodnie z zainteresowaniami bez względu na sprawność to postulat kluczowy. „Mam nadzieję, że to spotkanie da nam impuls do budowania społeczeństwa, w którym różnorodność i różna sprawność oznaczają kreatywność i rozwój. Żebyśmy tworzyli wspólnotę bez podziałów, darzącą się wzajemnym szacunkiem” – apelował do uczestników debaty.

Wicemarszałkini Senatu RP Gabriela Morawska-Stanecka oceniła, że edukacja integracyjna jest najlepszym sposobem zwalczania postaw dyskryminacyjnych. „O inkluzywnym społeczeństwie nie wystarczy mówić. Musimy wspierać systemowe rozwiązania, aby wszyscy, również osoby z niepełnosprawnościami, mieli równe szanse rozwoju” – mówiła Wicemarszałkini Senatu RP.

Paneliści i młodzież „obalali mity” o osobach z niepełnosprawnościami, mówiono o barierach architektonicznych i potrzebach osób z niepełnosprawnościami, zaproponowano używanie nowego określenia „parasprawni”, mówiono o dostępności do edukacji i sportu. Apelowano o zmianę postrzegania niepełnosprawności jako wad, a szukanie w nich zalet. Postulaty młodzieży odebrał Marszałek Senatu, prof. Tomasz Grodzki. Jednym z nich był postulat, aby osoby z niepełnosprawnościami pełniły funkcje społeczne. Marszałek apelował, aby osoby z niepełnosprawnościami same też zadbały o swoje sprawy, biorąc udział w zbliżających się wyborach. Zachęcał, aby dokonując wyboru, oddzielać retorykę kampanii wyborczej od realnych rozmów i możliwości państwa.

Hasło tzw. „Gadki senackiej” brzmiało: „Uskrzydleni, nie uziemieni”.

Panelistka dr Magda Lejzerowicz z Akademii Pedagogiki Specjalnej, zaczynając wypowiedź, przedstawiła się i opisała swój wygląd, dając szansę poznania się osobom z niepołnosprawnościami. Odnosząc się do wypowiedzi młodzieży, powiedziała, że to ważne, aby mówić o zaletach niepełnosprawności. „Niepełnosprawność może być pozytywna. Mit, który chciałam obalić, to to, że niepełnosprawność jest czymś negatywnym. (…) Kolejny mit, że niepełnosprawność jest zawsze związana z ciałem, bo nie zawsze niepełnosprawność widać”.  

Magdalena Matusiak, paratancerka, zwróciła uwagę na bariery architektoniczne, które nie tylko dotykają dzieci (np. brak dostosowanych placów zabaw), ale także dostrzeżenie problemów niepenopsrawnych rodziców, którzy chcą opiekować się dziećmi, ale trafiają na bariery.  

Jan Gawroński (młodzieżowy aktywista) mówił o tym, jak mówić o osobach z niepełnosprawnościami i do osób z niepełnosprawnościami. „Warto zapytać o zdanie, ponieważ do każdej osoby z niepełnosprawnością należy podchodzić indywidualnie” – radził. Z własnego doświadczenia przyznał, że mitem jest, że autyzm to choroba.  „Z roku na rok świadomość się zwiększa i coraz rzadziej słyszymy, że cierpimy na autyzm, że jesteśmy dotknięci autyzmem” – mówił.

Wicemarszałkini Gabriela Morawska-Stanecka, zabierając głos w dyskusji, przypomniała o zapisie w polskim prawodawstwie „o zdolności do czynności prawnych”, który jest niezgodny z konwencją ONZ, właśnie ze względu na język, który jest archaiczny i niedostosowany do obecnie używanych określeń.

Wojciech Makowski zwrócił uwagę na słowo „niepełnosprawność”, które obecnie jest najlepsze, ale w jego opinii można byłoby je zastąpić słowem „parasprawność”, które nie jest aż tak mocnym zaprzeczeniem sprawności. Sportowiec zwrócił uwagę na system powoływania paraolimpijczyków, który funkcjonuje w Ukrainie. Jego zdaniem Polska mogłaby się na nim wzorować.

Magdalena Kocejko – badaczka i psycholożka – oceniła, że jako społeczeństwo mamy nadal problem z traktowaniem osób z niepełnosprawnościami jako równoprawnych obywatelek i obywateli, tylko traktujemy je jako odrębną grupę.  Odnosząc się do języka prawa, zwróciła uwagę na sformułowanie „niezdolność do samodzielnej egzystencji”, które w jej ocenie też wymaga zmiany, bo wskakuje już na poziome orzecznictwa to, czego nie można.

Uczniowie obalali wiele mitów o osobach z niepełnosprawnościami, np., że wszystkie osoby niewidome są utalentowane muzycznie, czy że osoby z niepełnosprawnościami są niezdolne do pracy lub należy się nimi opiekować.  

Paraolimpijczyk Wojciech Makowski powiedział, że myśląc i mówiąc o osobach z niepełnosprawnościami, należy przede wszystkim pamiętać, że są ludźmi, a niepełnosprawność jest jedynie cechą. W środku zawsze jest pełnowartościowy człowiek, który potrzebuje akceptacji.

 „Dialogi senackie”  to  cykl spotkań młodzieży ze specjalistami z różnych dziedzin.

Organizatorem spotkania jest ruch młodzieżowy „Gadka senacka” przy współpracy z Kancelarią Senatu, Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, Fundacją Wolna Szkoła oraz Protestem z Wykrzyknikiem. Debata integruje młodzież ze szkół z różnych miast Polski.