Edukacja

„Uchodźcy i nacjonaliści” to temat spotkania w Senacie 30 marca 2022 r., stanowiącego trzecią z cyklu debat młodzieży ze specjalistami i autorytetami młodych ludzi „Dialogi senackie”. W spotkaniu wzięli udział Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki, a także prof. Maciej Duszczyk z Ośrodka Badań nad Migracjami i Natalia Gebert z Inicjatywy Dom Otwarty. Zostało ono zorganizowane przez ruch młodzieżowy „Gadka senacka” przy współpracy z Kancelarią Senatu, Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, Fundacją Wolna Szkoła i Protestem z Wykrzyknikiem.

Otwierając spotkanie, marszałek Tomasz Grodzki zapewnił, że rozumie, iż młodzież tak chętnie przyjeżdża do Senatu, bo to świątynia swobodnej myśli, dyskusji na argumenty. Zachęcił młodych ludzi, którzy już niedługo „przejmą pałeczkę w sztafecie pokoleń”, do debaty i poprosił, aby utrzymywała ona poziom adekwatny do rangi Izby wyższej parlamentu. „Dzisiejszy temat jest niezwykle istotny w obliczu tego, co dzieje się u naszych sąsiadów Ukraińców, w obliczu trwającej już ponad miesiąc krwawej wojny” – zaznaczył marszałek.

Uczestnicy debaty – młodzi ludzie ze szkół w różnych miastach Polski, pytali zaproszonych ekspertów o sprawy związane z reakcją Polaków na konieczność dania schronienia uchodźcom z dotkniętej wojną Ukrainy. Interesowało ich, co sprawiło, że tak chętnie ruszyliśmy z pomocą, co robić, by Ukraińcy czuli się swobodnie i dobrze w naszym kraju. Jak powiedział prof. Maciej Duszczyk, bardzo pomyliliśmy się co do skali pomocy, z jaką wystąpiło polskie społeczeństwo. Zamiast przewidywanych 150–200 tys. osób przyjęliśmy ich ponad 2 mln, z czego w Polsce zostało obecnie ponad 1,4 mln uchodźców. „To jedyny w świecie przykład, że przy tak ogromnej skali migracji nie ma zjawiska bezdomności” – podkreślił. „Polacy przyjęli uciekinierów do swoich domów, podzielili się swoją przestrzenią i swoim komfortem. To niezwykły odruch serca” – dodał. Odpowiadając na pytanie o przyczyny „pospolitego ruszenia” pomocowego Polaków, prof. Maciej Duszczyk postawił kilka hipotez: to nasza wojna, bo dotknęła Ukraińców – naszych najbliższych sąsiadów i tych, którzy od lat mieszkają i pracują wśród nas; to rodzaj odreagowania na sytuację na granicy polsko-białoruskiej; jesteśmy dobrymi ludźmi; mamy cechę określaną jako human beings. Natalia Gebert podkreśliła, że ruszyliśmy z pomocą, bo nikt nas nie straszył Ukraińcami, którzy od lat mieszkają i pracują wśród nas, nie mieliśmy więc trudności z tym, by przyjąć ich pod swój dach. Jak powiedział z kolei marszałek Tomasz Grodzki, „wygrał duch polskiej gościnności”.

Eksperci podkreślali, że trwa kryzys humanitarny, ale wszyscy pomagamy, a gdyby się nie udało, nastąpiłaby katastrofa humanitarna, do której u nas, na szczęście, nie doszło. W Polsce nie ma zamkniętych obozów dla uchodźców z Ukrainy, są ośrodki otwarte. Na razie staramy się zaspokoić podstawowe potrzeby uciekinierów, ale w przyszłości trzeba będzie pomyśleć o tym, by zapewnić im po prostu normalne życie. Dla uchodźców jest bardzo ważne, aby mogli odzyskać poczucie sprawczości, wpływu na swoje życie, bo najgorsze, kiedy traci się nad nim kontrolę.

Mówiono także o tym, że dobrym rozwiązaniem byłyby wewnątrzkrajowa relokacja uchodźców, bo najwięcej jest ich w dużych miastach, a w mniejszych czeka na nich pomoc, a także relokacja do krajów europejskich, które są gotowe przyjąć wiele osób. Nam może wkrótce może zabraknąć „mocy przerobowych”, a wtedy trzeba będzie sięgnąć po wsparcie.

Odpowiadając na pytanie młodzieży o różnice między patriotą a nacjonalistą, goście stwierdzili, że w obecnej sytuacji trudno to zdefiniować. W stanie wojny zacierają się wszelkie różnice, nadrzędna jest konieczność obrony ojczyzny. Nawet jeśli mamy odmienne wizje tego, jak powinien wyglądać nasz kraj, w sytuacji najazdu na niego schodzi to na dalszy plan. „Najważniejsze, że w drugiej osobie widzimy człowieka” – podkreślali eksperci. Jeśli chodzi zaś o polski patriotyzm, to potrzebuje on jako sąsiada wolnej, silnej, wolnorynkowej, demokratycznej i prozachodniej Ukrainy.

Zapis transmisji z debaty: https://fb.watch/c59IVfezZi/