Obrady Senatu
Początki Senatu
Sposób obradowania rady królewskiej, a potem senatu, nie był określony żadnymi przepisami. Zależał właściwie od króla, który zwoływał posiedzenia w terminach dogodnych dla siebie. Dostojnicy wchodzący w skład senatu mogli się spotykać jako rada królewska. Pełnili wtedy wobec władcy funkcję doradczą. Król mógł zaprosić również tylko wybranych senatorów, określić temat i długość rozmów. Nie obowiązywały żadne ograniczenia dotyczące czasu trwania spotkań, choć najczęściej rozchodzono się po kilku dniach. Inaczej wyglądała sytuacja, gdy senatu spotykał się na obradach sejmu, jako izba wyższa.
Zwoływanie sejmu walnego należało do króla. Musiał to jednak czynić z większym wyprzedzeniem czasowym, a także zapowiedzieć wcześniej, jakie tematy zostaną poruszone, aby szlachta zdążyła się przygotować i wybrać posłów. Czas trwania obrad senatu był zależny od zasad, na jakich działał cały sejm. Obradowano zazwyczaj nie dłużej niż 6 tygodni. Uroczysta inauguracja obrad odbywała się w obecności członków obu izb. Senatorowie, traktowani jako pośrednicy między królem a posłami, mieli możliwość wygłaszania mów do posłów i proponowania pewnych rozwiązań. Następnie posłowie przenosili się do oddzielnego pomieszczenia, a senat pod przewodnictwem króla, uzgadniał bieżące sprawy państwowe i - jako rada przy monarsze - "doradzał". Zakończenie obrad sejmu odbywało się również razem, połączonymi stanami sejmującymi. Zatwierdzano wtedy wszystkie uchwały, które stawały się konstytucjami sejmowymi.
Senat Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Obrady sejmu Rzeczypospolitej Obojga Narodów zwoływane były raz na dwa lata i trwały zwyczajowo 6 tygodni - w przypadku sejmu zwyczajnego. Król mógł też zwołać w każdej chwili sejm nadzwyczajny, który obradował 2 tygodnie.
Zaczynały się od mszy św., po której wszyscy członkowie sejmu udawali się do zamku, do sali senatorskiej. Tam, przy połączonych izbach, odbywało się uroczyste otwarcie. Kanclerz, w imieniu króla, wygłaszał mowę z propozycjami "od tronu", potem wypowiadali się senatorowie. O kolejności wystąpień decydowała ranga danej osoby i tym samym, miejsce jakie zajmowała w senacie. Były to rady senatorów, kierowane do posłów.
Mogły zawierać konkretne projekty, mogły być też bardzo ogólne. Posłowie nie mieli obowiązku się do nich zastosować. Po części wstępnej członkowie izby poselskiej schodzili na dół, aby obradować oddzielnie.
W tym czasie senat, pod przewodnictwem króla, zajmował się bieżącymi sprawami, najczęściej z dziedziny polityki zagranicznej. Monarcha osobiście rzadko zabierał głos, w jego imieniu obrady prowadził marszałek wielki. Wtedy też odbywały się sądy senatorskie, w sprawach o zdradę stanu i obrazę majestatu. Senatorowie obserwowali, co się dzieje w izbie poselskiej.
Na 5 dni przed końcem obrad posłowie przechodzili do sali senatorskiej, by przedstawić swoje uchwały. Rozpoczynały się znów obrady izb połączonych. Każda uchwała musiała być zaakceptowana przez wszystkie trzy stany sejmujące: izbę poselską, senat i króla. Oznaczało to przyjmowanie uchwał przez aklamację. Poszczególni senatorowie, tak jak posłowie, mieli prawo zgłosić veto (liberum veto), a więc zaprotestować przeciw zaproponowanym postanowieniom. W ten sposób dążono w sejmie do jednomyślności. W praktyce senat wypowiadał się jednak najczęściej jednogłośnie. Po osiągnięciu porozumienia obrady kończono. Pozostawał jeszcze spisać uchwalone konstytucje sejmowe i dla ich ważności, wpisać do ksiąg miejskich, czyli oblatować.
W okresie pomiędzy obradami sejmu, część senatorów przebywała stale przy królu na dworze, aby wspierać go radą i kontrolować jego poczynania. Zwyczaj działania senatorów-rezydentów przyjął się w XVI wieku i funkcjonował do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Senat 1807-1831
Obradom senatu w Księstwie Warszawskim przewodniczył w imieniu władcy prezes. Powoływano również sekretarza izby. Prezesami senatu byli: Stanisław Małachowski (do 1809 r.), Ludwik Gutakowski (do 1811 r.) i Tomasz Ostrowski. Sekretarzem Senatu był Julian Ursyn Niemcewicz.
Tak jak i w Księstwie Warszawskim, w Królestwie Polskim obradom senatu przewodniczył prezes mianowany przez władcę. Pierwszą osobą sprawującą ten urząd po 1815 roku był ostatni prezes z czasów Księstwa Warszawskiego, Tomasz Ostrowski. Mianowanie przez cara miało wydźwięk propagandowy, mający zjednać władcy przychylność społeczeństwa i nawiązać do tradycji minionych lat. Następnymi prezesami byli: Stanisław Kostka Potocki, Stanisław Zamoyski, a w czasie powstania listopadowego książę Adam Czartoryski i Antoni Ostrowski. Sekretarzem został ponownie Julian Ursyn Niemcewicz.
Senat II RP
Obradom senatu przewodniczył marszałek lub jeden z wicemarszałków. Wybierano ich, najczęściej, na pierwszym, lub na jednym z pierwszych posiedzeń senatu. Wybory przeprowadzał marszałek-senior, czyli jeden z najstarszych senatorów wyznaczony przez prezydenta. Przewodniczył on także obradom senatu do wyboru marszałka tej izby. Liczbę wicemarszałków ustalono na trzech. Sekretarzy wybierano sześciu, mieli oni pomagać marszałkowi w prowadzeniu obrad senatu.
Senatorowie pracowali w stałych komisjach tematycznych lub problemowych. Każdy senator mógł być maksymalnie członkiem dwóch komisji. Ponadto senat mógł powoływać komisje specjalne (do rozpatrywania szczególnie ważnych ustaw) oraz komisje porozumiewawcze (do kontaktów z komisjami sejmu). Senat nie obradował przez cały czas trwania kadencji. Pracował w systemie sesyjnym tzn., wyznaczano sesje - specjalny okres, podczas którego senat zbierał się na obrady. Terminy sesji ogłaszano na pierwszym posiedzenie senatu.