Bazyli Rogula
(Wasil Rahula, Ragula)
1879-1955; białoruski nauczyciel i działacz społeczny; rolnik we wsi Aczukiewicze (pow. Nowogródek).
Działalność parlamentarna
Senator w latach 1928–1930.
Poseł w latach 1922–1927.
Losy wojenne, okoliczności śmierci
Po zajęciu Kresów przez ZSRR w 1939 pracował jako nauczyciel w szkole średniej w Lubczy; aresztowany 20.06.1941 przez NKWD, zbiegł z transportu; w czasie niemieckiej okupacji Kresów prezes Białoruskiego Komitetu Gminnego, a następnie burmistrz Dziatłowa; w 1944 wiceprezes białoruskiego kongresu zwołanego w Mińsku przez Białoruską Centralną Radę (przy poparciu niemieckich władz okupacyjnych); 3.07.1944 wyjechał razem z cofającym się frontem niemieckim, dotarł w głąb Niemiec.
Do 1954 mieszkał u rodziny w Louvain (Belgia), pracował nad wspomnieniami; wyjechał z Europy, w październiku 1954 zamieszkał w Nowym Jorku u syna.
Zmarł 16.06.1955 w Nowym Jorku; pochowany na miejscowym cmentarzu The Evergreen Cemetery, Brooklyn (kw. Mont of Oliver, grób 6033).
Źródła
akt zgonu z USC Nowy Jork (tu: Ragula); PSB, t. XXXI, Kraków 1988–1989, s. 476–477; „The New York Times” z 19.06.1955, s. 93; Bazyli Ragula, Uspaminy, Minsk 1993; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 543; Helena Głogowska, Białorusini w parlamentach II RP, w: Przemiany społeczne, kwestie narodowościowe i polonijne pod red. Andrzeja Chodubskiego, Toruń 1994, s. 127 i in.; Encyklapedyja Gistorii Belarusi, Minsk 2001, t. 6, s. 45–46; Sławomir Kalbarczyk, Z badań nad losami polskich parlamentarzystów represjonowanych przez władze sowieckie w latach 1939–1941, w: Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, pod red. Piotra Chmielowca, Rzeszów-Warszawa 2005, s. 168; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.224-225; informacje Heleny Głogowskiej z 2008, Jana Zaprudnika z 2010 z USA oraz wnuka Georga Raguli z 2012 z USA.