logo logo

Historia

Senator Feliks Gwiżdż [NAC].

Feliks Gwiżdż

1885-1952; dziennikarz, poeta, literat, tłumacz literatury; czołowy organizator i działacz podhalańskiego ruchu regionalnego, prezes Związku Podhalan; działacz ruchu kombatanckiego; autor tekstu piosenki „Przybyli ułani pod okienko”; prezes Związku Drużyn Podhalańskich; współzałożyciel i pierwszy redaktor tygodnika „Gazeta Podhalańska”; od 1914 w Radzie Naczelnej PSL „Piast”; legionista; od 1918 w WP m.in. zastępca szefa Biura Prasowego Oddziału II Naczelnego Dowództwa; zastępca przewodniczącego tarnowskiej Rady Powiatowej; 1927–1937 redaktor naczelny tygodnika „Gospodarz Polski”; członek ZG Syndykatu Dziennikarzy Polskich w Warszawie; prezes Towarzystwa Uniwersytetów Wiejskich.

Działalność parlamentarna

Poseł w latach 1928–1930; 1930–1935.
Senator w latach 1935–1938.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

Oficer ZWZ-AK, mieszkał w Warszawie; organizował służbę zdrowia na Mokotowie i Czerniakowie; w październiku 1942 współtworzył piłsudczykowski Konwent Organizacji Niepodległościowych w Warszawie, był przewodniczącym jego Rady Naczelnej; w czasie powstania warszawskiego komendant placu Rejonu V. Sadyba Obwodu Mokotów AK; po zajęciu Sadyby przez Niemców (2.09.1944) zdołał uniknąć niewoli; w październiku 1944 zamieszkał w Krakowie; w czasie powstania zginął jego syn Jacek walczący w batalionie „Zośka”.
W marcu 1945 podjął antykomunistyczną działalność w ramach Konwentu Organizacji Niepodległościowych w Krakowie, od kwietnia do lipca 1945 redaktor nielegalnego pisma „Wolność i Prawda”; 16.08.1945 aresztowany w Krakowie przez NKWD, więziony m.in. na Montelupich, zwolniony 4.10.1946; na wolności zajmował się pracą literacką, tłumaczeniami, od 1947 opracowywał audycje góralskie dla rozgłośni Polskiego Radia w Krakowie; ponownie aresztowany 14.09.1951 (razem z żoną), osadzony w Warszawie, oskarżony o szpiegostwo na rzecz tzw. wywiadu anglosaskiego; ciężko chory został umieszczony w szpitalu więziennym.
Zmarł 27.05.1952 w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie; pochowany na cmentarzu Czerniakowskim w Warszawie (kw. I-15-12).

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Warszawa; PSB, t. IX, Kraków 1960–1961, s. 206; „The Tatra Eagle” nr 3/1962, s. 3; Włodzimierz Wnuk, Gawędy skalnego Podhala, Kraków 1981, s. 421–423; „Nike” dodatek do „Żołnierza Polskiego”, nr 8/1988, s. 8; Tadeusz Pudzisz, Pamięci Feliksa Gwiżdża, w: „Hale i Dziedziny” nr 7/1992, s. 2; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 513; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. II, Warszawa 2000, s. 184–185, t. III, s. 431; Marek Gałęzowski, Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939–1947, Warszawa 2005, s. 185–197; Wiktor Krzysztof Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. II, Warszawa 2006, s.86–88; Piotr Hapanowicz, Senatorowie województwa krakowskiego w II RP, Warszawa 2007, s. 134–139, 211; Marek Gałęzowski, Senator z Podhala, w: „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” nr 1-2/2010, s. 120–126; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.24, 155, 174-176; informacje Barbary Chacińskiej z Warszawy z 2012.