logo logo

Historia

Ferdynand Machay

1889-1967; ksiądz rzymskokatolicki, infułat; od 1944 archiprezbiter bazyliki Najświętszej Marii Panny w Krakowie (kościół Mariacki); publicysta; po święceniach (1912) wikariusz w Zázrivej na Orawie, od 1913 w Rużomberku; od 1913 współpracownik „Gazety Podhalańskiej”; 1914–1918 kapelan armii austro-węgierskiej; orędownik włączenia Spisza i Orawy do Polski; od 1920 administrator parafii w Podszklu-Bukowinie, a od 1922 wikariusz w Lipnicy Wielkiej; 1922–1924 działał w środowiskach polonijnych we Francji jako duszpasterz, m.in. jako kapelan w polskim przytułku św. Kazimierza w Paryżu oraz wędrowny kaznodzieja i rekolekcjonista, redaktor tygodnika „Polak we Francji”; 1930–1933 wikariusz katedry wawelskiej; 1933–1937 spowiednik przy kościele Mariackim; od 1937 proboszcz parafii Najświętszego Salwatora Na Zwierzyńcu w Krakowie.

Działalność parlamentarna

Senator w latach 1938–1939, powołany przez prezydenta RP.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

Wykładowca w krakowskim i częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie; wiosną 1940 krótko więziony na Montelupich w Krakowie; w 1940 w składzie konspiracyjnego Krakowskiego Komitetu Międzypartyjnego, kandydat Stronnictwa Pracy na stanowisko szefa Delegatury Rządu na Okręg Krakowski; współdziałał z AK, organizował działalność charytatywną, wspierał m.in. bezrobotnych profesorów i twórców kultury, więźniów i Żydów.

1945–1946 wiceprezes Związku Podhalan; 1956–1957 prezes Naukowego Instytutu Katolickiego w Krakowie; nauczyciel i powiernik Karola Wojtyły, sprezentował mu sutannę biskupią z okazji konsekracji biskupiej (1957); 1957 przyczynił się do powrotu ołtarza Wita Stwosza do kościoła Mariackiego; publikował w „Tygodniku Powszechnym.

Zmarł 31.07.1967 w Krakowie; pochowany na cmentarzu na Salwatorze w Krakowie (aleja główna, kw. NB-KW-4); w uroczystościach żałobnych brał udział ks. kardynał Karol Wojtyła.

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Kraków; PSB, t. XVIII, Kraków 1973, s. 622–624; Zofia Starowieyska Morstinowa, Kabała historii, Kraków 1962, s. X; Józef Szczypka, Droga do Rzymu, Warszawa 1980, s. 54; Włodzimierz Wnuk, Na góralską nutę, Warszawa 1981, s. 244–252; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 530; Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, Lublin 1994, t. II, s. 105–106; Adam Bujak, Michał Rożek, Wojtyła, Wrocław 2000, s. 79, 93, 142; Piotr Hapanowicz, Senatorowie województwa krakowskiego w II RP, Kraków 2007, s. 190–194; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. IV, Warszawa 2009, s. 39–40; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.366-368