logo logo

Historia

Senator Konstanty Rdułtowski w czasie służby w Polskich Siłach Zbrojnych, Kair [Archiwum Senatu, dar rodziny].

Konstanty Rdułtowski

1880-1938; ziemianin (majątek Czernichów Górny, pow. Nowogródek); w czasie I wojny światowej organizował pomoc materialną dla uchodźców z Królestwa Polskiego; od 1919 starosta w Baranowiczach, a w 1923 w Stołpcach; 1934 prezes Wileńskiej Izby Rolniczej.

Działalność parlamentarna

Poseł w latach 1928–1930.
Senator w latach 1930–1935; 1935–1938.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

3.10.1939 aresztowany przez NKWD na dworcu kolejowym w Baranowiczach; do końca marca 1940 przebywał w miejscowym więzieniu, następnie w Mińsku; 28.04.1940 skazany na 8 lat łagrów; w sierpniu 1940 wywieziony do Karłagu koło Karagandy (Kazachstan), przebywał w różnych podobozach; 30.08.1941 zwolniony, do marca 1942 pracował w kołchozie koło Ałma Aty; od maja do sierpnia 1942 był komisarzem ewakuacyjnym dla Polaków w ZSRR, pracował w okolicach Taszkientu; 25.08.1942 ewakuowany przez Kranowodsk do Iranu (obóz przejściowy Pahlewi), następnie do Palestyny i Egiptu; w ramach pracy w PCK stworzył ogromną kartotekę polskich obywateli na terenie ZSRR; pełnił funkcję prezesa Związku Polaków w Egipcie; jeden z sygnatariuszy apelu z lutego 1945 byłych polskich parlamentarzystów do członków obu izb parlamentu brytyjskiego w sprawie decyzji dotyczących Polski podjętych w trakcie konferencji w Jałcie.

Po wojnie osiadł w Wielkiej Brytanii, mieszkał w hotelu dla uchodźców Eastmoor w Sutton on Forest koło Yorku; wygłaszał odczyty i referaty dla rodaków – emigrantów.

Zmarł 7.03.1953 w Sutton on the Forest (Yorkshire, Wielka Brytania); pochowany na miejscowym cmentarzu; mowy pogrzebowe wygłosili ks. Bolesław Zabłudowski, minister Hugon Hanke i dr Paczkowski; telegramy kondolencyjne nadesłali: Prezydent RP August Zaleski i gen. Władysław Anders.

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Easingwold (Wielka Brytania); własnoręczny życiorys z 1943 (mps.); nekrolog, w: „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” nr 60 z 11.03.1953, s. 4; wspomnienie, w: „Dziennik…” nr 75 z 28.03.1953, s. 3; Emeryk Czapski, Wspomnienie, Rzym 1953 (mps); PSB, t. XXX, Kraków 1987, s. 688; Karol Liszewski [Ryszard Szawłowski], Wojna polsko-sowiecka 1939, Londyn 1988, s. 56; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 542–543; Konstanty Rdułtowski, Notatki z wygnania, Warszawa-Wrocław 1996; Ziemianie polscy XX wieku, Warszawa 2002, t. 6, s. 146; Sławomir Kalbarczyk, Z badań nad losami polskich parlamentarzystów represjonowanych przez władze sowieckie w latach 1939–1941, w: Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941 pod red. Piotra Chmielowca, Rzeszów – Warszawa 2005, s. 165; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.16, 37, 154, 190-191; informacje Ośrodka KARTA z 1993 oraz córki Teresy Koziorowskiej z Krakowa z 1996.