Ludwik Kolankowski
1882-1956; historyk (habilitacja 1913), nauczyciel akademicki; dyrektor Biblioteki i Archiwum Ordynacji Zamojskiej w Warszawie (1929–1944); do 1915 pracownik Biblioteki Jagiellońskiej; 1918–1919 w MSZ (m.in. prowadził rokowania na temat szybkiego wycofania wojsk niemieckich z ziem polskich); 1919 Generalny Komisarz Cywilny Ziem Wschodnich przy Zarządzie Wojskowym (organizator administracji państwowej na Kresach Wschodnich); 1919 organizator Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie; reorganizator polskich placówek dyplomatycznych w Wiedniu (1921) i w Moskwie (1922); w marcu 1938 rozważano jego kandydaturę na premiera RP; autor prac z historii średniowiecznej Europy Wschodniej, historii Polski w XV i XVI w. i bibliotekoznawstwa.
Działalność parlamentarna
Senator w latach 1938–1939 (nominacja prezydenta RP).
Losy wojenne, okoliczności śmierci
10.09.1939 wyjechał ze Lwowa do Warszawy, 25 i 26.09.1939 uczestniczył w akcji ratowania zbiorów płonącej Biblioteki Ordynacji Zamojskiej w Warszawie; kierował Biblioteką w ciągu całej okupacji, zatrudniał pozbawionych pracy historyków, uczestnik tajnego życia naukowego Warszawy; rzeczoznawca ds. stosunków narodowościowych Delegatury Rządu RP na Kraj i Komendy Głównej AK; 15.07.1942 aresztowany przez Niemców w Krakowie, bity, osadzony w więzieniu na Montelupich, zwolniony w wyniku interwencji RGO; po upadku powstania warszawskiego ratował skarby Biblioteki, m.in. wywiózł rękopisy: kroniki Galla Anonima, Krzyżaków Henryka Sienkiewicza i Faraona Bolesława Prusa; pod koniec wojny mieszkał w Jackowicach koło Łowicza, w Łowiczu i w Łodzi.
Od lutego 1945 współorganizator, prorektor i profesor powstającego Uniwersytetu Łódzkiego; w sierpniu 1945 powołany na organizatora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (i jego filii w Bydgoszczy i Gdańsku), 1946–1948 rektor, 1945–1951 kierownik Katedry Historii Polski Nowożytnej, 1949–1955 dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej; członek Rady Miejskiej w Toruniu.
Zmarł 19.03.1956 w Toruniu; pochowany na cmentarzu Św. Jerzego w Toruniu.
Źródła
akt zgonu z USC Toruń; ankieta personalna z 1950, Archiwum UMK; PSB, Kraków 1967–1968, t. 13, s. 289–292; Ludwik Kolankowski 1882–1982. Materiały sesji w stulecie urodzin, pod red. Andrzeja Tomczaka, Toruń 1983; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 169; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. III, Warszawa 2005, s. 149–151; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.39, 47, 231-232; informacje syna Zygmunta Kolankowskiego z 1996.