Historia

Senator Roman Zelek [Archiwum Senatu, dar Jana Dubaja].

Roman Zelek

1893-1975; ksiądz rzymskokatolicki (święcenia 1915); proboszcz parafii katedralnej w Kielcach; przewodniczący Diecezjalnej Komisji Budownictwa; wiceprezes Rady Małopolskiego Związku Mleczarskiego; proboszcz parafii: w Krzyżanowicach (od 1918), w Dzierążni (od 1921) i w Kijach (od 1934); spowiednik nadzwyczajny sióstr skrytek w Działoszycach; popularyzator spółdzielczości i działalności społecznej na wsi.

Działalność parlamentarna

Senator w latach 1938–1939.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

Wieczorem 1.09.1939 wyruszył przez Kielce na zwołane posiedzenie Senatu, po drodze w Radomiu ocalał z bombardowania; 2.09.1939 uczestniczył w ostatnim posiedzeniu izby i wrócił do swojej parafii we wsi Kije; w czerwcu 1944 mianowany proboszczem parafii katedralnej w Kielcach; jesienią 1944 organizował opiekę nad ludnością cywilną wysiedloną z Warszawy.

W 1945 przewodniczący Komitetu Społecznego w Kielcach zajmującego się ekshumacją ofiar hitlerowskiego terroru, w ramach prac Komitetu zorganizowano pochówek przeszło 200 pomordowanych, głównie partyzantów; w obliczu tzw. pogromu kieleckiego 4.07.1946 spotkał się m.in. z wojewodą kieleckim, aby ustalić projekt odezwy na temat przebiegu wypadków, nie dopuszczono do publikacji uzgodnionego tekstu; prowadził działalność społeczną na terenie Kielc, m.in. organizował przedszkole, bibliotekę, orkiestrę; inicjował remont katedry; 12.01.1952 aresztowany, więziony w Warszawie do 1955, bez wyroku; po uwolnieniu wrócił do swoich obowiązków duszpasterskich; po przejściu na emeryturę w 1965 krótko mieszkał w Busku Zdroju, a następnie w Domu Księży Emerytów w Kielcach.

Zmarł 25 lutego 1975 r. w Kielcach, pochowany na Starym Cmentarzu w Kielcach w grobowcu kapituły katedralnej, (kw. 18A, nr 19B).

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Kielce; Józef Kudasiewicz, Ks. prałat Roman Zelek – duszpasterz i działacz społeczny, w: „Kielecki Przegląd Diecezjalny”, nr 5/1978, s. 233-243, nr 1/1979, s. 39–43; Jan Śledzianowski, Ksiądz Czesław Kaczmarek…, Kielce 1991, s. 136 i in.; Daniel Olszewski, Eugeniusz Wiśniowski, Parafia Kije. Zarys Dziejów, Kielce 1993, s. 216 i in.; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 562; Daniel Wojciechowski, Kapłani kieleccy więzieni i szykanowani w PRL (1945–1963), Kielce 2003, s. 204–211; Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, z. 4, Warszawa 2011, s. 161; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.25, 46, 441-443; informacje Jana Dubaja z Kielc z 1998, Stanisława Przybyszewskiego z Kazimierzy Wielkiej z 1999.