Historia

1893-1968; dyplomata; od 1909 aktywny w organizacjach niepodległościowych; legionista, 1915–1918 adiutant Komendy Naczelnej POW; 1917 sekretarz Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu; 1917–1918 więziony przez Niemców w warszawskiej Cytadeli, Szczypiornie, Havelbergu i Modlinie; 1918 członek delegacji na Konferencję Pokojową w Paryżu; od 1919 pracował w dyplomacji, m.in. poseł RP w Iraku z siedzibą w Teheranie (do 1938).

Senator w latach 1938–1939.

Po wybuchu wojny poprzez Rumunię wyjechał z Polski; 3.10.1939 przybył do Francji; w 1940 odmówiono mu ewakuacji do Wielkiej Brytanii; zaangażowany w obronę Polaków wobec reżimu Vichy, uzyskał amnestię i pomoc w ucieczce rodaków do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie; działał w ruchu oporu na terenie Francji; aresztowany przez gestapo i osadzony na Pawiaku (3.02.1942), skazany na śmierć, po interwencji ambasady tureckiej zwolniony w czerwcu 1944.

Po wojnie kilkakrotnie składał oferty pracy w dyplomacji na rzecz PRL, ale otrzymywał odpowiedzi odmowne; pozostał na emigracji, mieszkał we Francji; w tym czasie przekazał do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie jeden z najcenniejszych eksponatów kolekcji starożytnej – złotą plakietę z głową byka z Luristanu; w 1966 na stałe osiadł w Polsce, mieszkał w Warszawie.

Zmarł 25.01.1968 w Warszawie; pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Aleja Zasłużonych, kw. 164-VI-1).

akt zgonu z USC Warszawa; Regina Domańska, Pawiak, więzienie gestapo. Kronika 1939–1944, Warszawa 1978, s. 197; Zdzisław Janota Bzowski, Dzieje rodziny Hemplów, Warszawa 1987, s. 124–127; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 97; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. II, Warszawa 2000, s. 221–222; t. III, s. 432; Wiktor Krzysztof Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. II, Warszawa 2006, s. 107–108; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.15, 380-381; informacje krewnej Teresy Meks z Kielc z 1997.