logo logo

Historia

Senator Stefania Jadwiga Kudelska [Centralne Archiwum Wojskowe].

Stefania Jadwiga Kudelska

1890–1944; oficer wywiadu Wojska Polskiego; instruktorka w Okręgowym i Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego; służyła w Związku Strzeleckim, Legionach, członkini POW; kilkakrotnie aresztowana i więziona; w latach 1918–1920 w służbie kurierskiej i wywiadowczej Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego; współzałożycielka Przysposobienia Wojskowego Kobiet.

Działalność parlamentarna

Senator w latach 1935–1938 powołana przez prezydenta RP.
Posłanka w latach 1938–1939.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

We wrześniu 1939 brała udział w obronie Lwowa w kobiecym batalionie pomocniczej służby wojskowej, który wchodził w skład lwowskiej brygady Obrony Narodowej; w listopadzie wróciła do Warszawy; na początku 1940 włączyła się do akcji tajnej oświaty w Komisji Oświecenia Publicznego Służby Zwycięstwu Polski Związku Walki Zbrojnej; pracowała w Radzie Głównej Opiekuńczej oraz jako wiceprzewodnicząca Komitetu Samopomocy Społecznej w Okręgu VIII; w konspiracji referentka w Szefostwie Wojskowej Służby Kobiet Komendy Głównej AK; zginęła wraz z siostrą 12.08.1944 w czasie powstania warszawskiego, w zbombardowanym domu przy ul. Leszno 10. Symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim.

Zobacz na mapie

Źródła

Brak aktu zgonu w USC Warszawa; PSB, t. XVI, Kraków 1971, s. 100–101; cmentarz Powązkowski, nagrobek kw. 329-2-26 (tu: poległa 14.08.1944); AAN, Komisja Historii Kobiet w Walce o Niepodległość, teczka z materiałami biograficznymi; Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939–1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej, Warszawa 1988, s. 225; Kto był kim…, s. 525; Andrzej Krzysztof Kunert, Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie 1944. Kalendarium, Warszawa 1994, s. 104; Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari, pod red. Elżbiety Zawackiej, t. 2, Toruń 2005, s. 135–138; Posłowie i senatorowie…, t. III, s. 262–263; Dorota Mycielska, Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie zamordowani, zaginieni, zmarli w latach II wojny światowej, Warszawa 2009, s.21, 31, 216-217