Historia

Senator Władysław Raczkiewicz [NAC].

Władysław Raczkiewicz

1885-1947; prawnik; prezydent RP; wielokrotny wojewoda i minister; działacz społeczny; od 1912 adwokat w Mińsku (ob. Białoruś); od 1917 prezes Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego (Naczpol), zaangażowany w tworzeniu polskich oddziałów na terenie Rosji; od 1934 prezes Światowego Związku Polaków z Zagranicy.

Działalność parlamentarna

Senator w latach 1930–1935, marszałek Senatu.

Losy wojenne, okoliczności śmierci

Na początku wojny urzędował jako wojewoda w Toruniu; 5.09.1939 wyjechał przez Włocławek do Warszawy; 7.09.1939 dotarł do Lublina i udał się na Wołyń; 8.09.1939 był w Horodyszczu koło Łucka, następnie w Dubnie i Krzemieńcu; 12.09.1939 premier Felicjan Sławoj-Składkowski przekazał mu misję do USA w celu zorganizowania wśród Polonii amerykańskiej pomocy dla ludności na ziemiach okupowanych; 17.09.1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską w Kutach; do Paryża dotarł 27.09.1939 i oczekiwał na wyjazd do USA; 30.09.1939 objął urząd prezydenta RP i powierzył gen. Władysławowi Sikorskiemu misję tworzenia rządu; 17.06.1940 na zaproszenie ambasadora Wielkiej Brytanii ewakuował się wraz  z najwyższymi władzami RP do Londynu; uczestniczył w procesie podejmowania najważniejszych decyzji przez władze RP na uchodźstwie; w 1942 zwrócił się do papieża Piusa XII m.in. o publiczną obronę mordowanych Żydów na ziemiach polskich.

Nigdy nie uznał wyników konferencji jałtańskiej (luty 1945) i decyzji rządów m.in. Wielkiej Brytanii i USA o uznaniu rządu Jedności Narodowej w Warszawie i jednoczesnym cofnięciu uznania władzom RP w Londynie (5.07.1945); na swojego następcę wyznaczył Augusta Zaleskiego.

Zmarł 6.06.1947 w Ruthin (Walia, Wielka Brytania); pogrzeb odbył się 12.06.1947 na cmentarzu Lotników Polskich w Newark (środkowa Anglia); został pochowany obok gen. Władysława Sikorskiego; w 2022 doczesne szczątki przewieziono do Polski i złożono w Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie w Świątyni Opatrzności Bożej na warszawskim Wilanowie.

Zobacz na mapie

Źródła

akt zgonu z USC Ruthin (Wielka Brytania, Walia); PSB, t. XXIX, Kraków 1986, s. 607–614; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 155; Marian Marek Drozdowski, Władysław Raczkiewicz, Warszawa 2002, t. 1–2; Paweł Dubiel, Józef Kozak, Polacy w II wojnie światowej, Warszawa 2003, s. 132–133; Dzienniki czynności Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza 1939–1947, oprac. Jacek Piotrowski, Wrocław 2004; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.36, 37, 49, 100-105, 142, 163, 181, 314, 348, 361, 389, 413, 463, 467