Historia

1860-1953; adwokat i notariusz w Poznaniu; 1901–1911 radny m. Poznania; w 1918 członek Naczelnej Rady Ludowej oraz naczelny prezes Regencji Księstwa Poznańskiego; przyczynił się do włączenia Wielkopolski w granice Rzeczypospolitej.

Poseł do parlamentu Rzeszy w latach 1912–1918.
Poseł do sejmu pruskiego w latach 1910–1918.
Poseł na Sejm Ustawodawczy w latach 1919–1922, marszałek.
Poseł w latach 1928–1930; 1930–1935.
Senator w latach 1922–1927, marszałek.

Wysiedlony z Poznania przez Niemców, zamieszkał w Warszawie; współpracował z delegatem Rządu RP na kraj Cyrylem Ratajskim, wspierał Radę Główną Opiekuńczą; po powstaniu warszawskim trafił do Milanówka.

Wiosną 1945 wrócił do Poznania, nie prowadził działalności publicznej.

Zmarł 2.09.1953 w Poznaniu, pochowany na miejscowym cmentarzu Jeżyckim, nabożeństwo odprawiał m.in. arcybiskup poznański Walenty Dymek; w październiku 1987 jego prochy ekshumowano i przeniesiono na Cmentarz Zasłużonych na Wzgórzu Św. Wojciecha w Poznaniu.

akt zgonu z USC Poznań; Zygmunt Kaczmarek, Marszałkowie Senatu II Rzeczypospolitej, Warszawa 1992, s. 25–82 i in.; Zygmunt Kaczmarek, Wojciech Trąmpczyński, Poznań 1993; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 555 (tu: błędna data zgonu); Lech Trzeciakowski, Posłowie polscy w Berlinie 1848–1928, Warszawa 2003, s. 289 i in.; Jarosław Maciej Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2013, s.198-203, 277