Organy Senatu RP

Dla kogo: Dorośli

Organami Senatu są:

Marszałek Senatu

Marszałek jest wybierany podczas pierwszego posiedzenia Senatu spośród kandydatów zgłoszonych co najmniej przez 10 senatorów. Jego wybór przeprowadza marszałek senior, powoływany przez prezydenta RP spośród najstarszych wiekiem senatorów.

Symbolem władzy i godności marszałka jest laska marszałkowska. Trzykrotnie nią uderzając, marszałek otwiera i zamyka obrady.

Marszałek reprezentuje Senat, stoi na straży jego praw i godności. Ustala plan pracy Izby i projekt porządku obrad, zasięgając opinii Konwentu Seniorów. Zwołuje posiedzenia Senatu, przewodniczy jego obradom i czuwa nad ich przebiegiem. Sprawuje nadzór nad pracami komisji senackich i zleca im rozpatrzenie określonych spraw. Udziela senatorom pomocy w wykonywaniu mandatu. Marszałek zwołuje też posiedzenia Prezydium Senatu i Konwentu Seniorów oraz przewodniczy ich obradom.

Ponadto, po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu oraz Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, marszałek powołuje i odwołuje szefa Kancelarii Senatu, nadaje statut kancelarii i ustala projekt jej budżetu.

Zgodnie z konstytucją, marszałek Senatu przejmuje obowiązki prezydenta, jeśli marszałek Sejmu nie może ich wykonywać. W zastępstwie marszałka Sejmu przewodniczy obradom Zgromadzenia Narodowego.

Wicemarszałkowie zastępują marszałka w przewodniczeniu obradom Senatu. W jego zastępstwie mogą też wykonywać powierzone mu funkcje.

Marszałek Senatu XI kadencji

Marszałkowie Senatu I-X kadencji

Prezydium Senatu

Prezydium Senatu tworzą marszałek i wicemarszałkowie. Do jego kompetencji należą m.in.: dokonywanie wykładni Regulaminu Senatu, zlecanie komisjom senackim rozpatrzenia określonych spraw, opiniowanie spraw wniesionych przez Marszałka, czuwanie nad wykonywaniem obowiązków przez senatorów. Prezydium ustala też zasady organizowania doradztwa naukowego dla Senatu.

W posiedzeniach Prezydium Senatu mogą brać udział − z prawem do głosu doradczego − szef Kancelarii Senatu i osoby zaproszone przez marszałka.

Konwent Seniorów

Konwent Seniorów tworzą marszałek, wicemarszałkowie i senatorowie – przedstawiciele klubów senackich. Kluby i koła senackie mogą porozumieć się między sobą i wydelegować wspólnego przedstawiciela do Konwentu Seniorów. Zasiadają w nim także przedstawiciele klubów parlamentarnych, w których jest co najmniej 7 senatorów.

Na posiedzeniach Konwentu Seniorów kluby porozumiewają się m.in. w sprawach porządku obrad Senatu, planu pracy i terminów posiedzeń. Ponadto Konwent Seniorów rozpatruje i przedstawia wnioski dotyczące sposobu prowadzenia dyskusji i obrad Izby.

Senatorowie wybierają ze swojego grona sekretarzy Senatu, których zadania to m.in. prowadzenie listy mówców podczas posiedzeń Senatu, przygotowywanie protokołów posiedzeń, a także liczenie głosów oddanych w głosowaniach.

Komisje senackie

Podstawowe prace Senatu toczą się w komisjach. Do nich kierowane są ustawy uchwalone przez Sejm. Komisje rozpatrują także projekty ustaw, które powstały z inicjatywy senatorów.

W ramach komisji mogą być powoływane podkomisje zajmujące się określoną problematyką, np. w III kadencji przy Komisji Gospodarki Narodowej utworzono Podkomisję ds. Polityki Regionalnej, w VII kadencji, także przy Komisji Gospodarki Narodowej, Podkomisję „Przyjazne Państwo”, a przy Komisji Ustawodawczej − Podkomisję do Zmian Konstytucji. 53481506097 b8189c8bf7 w

Senat może też powoływać komisje nadzwyczajne. W I kadencji, od grudnia 1989 r. do kwietnia 1990 r., działała Komisja Ustawodawstwa Gospodarczego, a w końcu grudnia 1990 r. w związku z trudną sytuacją w górnictwie powołano Nadzwyczajną Komisję ds. Górnictwa. W II kadencji, od kwietnia do października 1992 r., pracowała Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia ustawy o ratyfikacji Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi a Rzecząpospolitą Polską. W styczniu 1993 r. na jej miejsce powołano Komisję Nadzwyczajną ds. Integracji Europejskiej. W IV kadencji powołano natomiast Komisję Nadzwyczajną Legislacji Europejskiej. Senat X kadencji powołał dwie komisje nadzwyczajne: do spraw klimatu oraz do spraw wyjaśnienia przypadków nielegalnej inwigilacji, ich wpływu na proces wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej oraz reformy służb specjalnych.

Zgodnie z regulaminem, senator ma obowiązek być członkiem 1 komisji stałej, nie więcej jednak niż 2. Może też uczestniczyć w pracach innych komisji, ale bez prawa do głosowania. Obowiązek członkostwa w komisjach nie dotyczy marszałka i wicemarszałków Senatu.

W skład komisji wchodzi zazwyczaj od kilku do kilkunastu senatorów. Za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności na posiedzeniu komisji potrąca się 1/30 uposażenia i diety parlamentarnej. Za organizację pracy komisji i ich działalność są odpowiedzialni przewodniczący, wybierani i odwoływani przez Senat. Zastępców przewodniczących wybierają członkowie komisji. Komisje mogą obradować wspólnie. Posiedzenie prowadzi wówczas przewodniczący jednej z komisji.

Działalność komisji polega przede wszystkim na rozpatrywaniu ustaw i przygotowywaniu sprawozdań zawierających projekty uchwał Senatu w sprawie tych ustaw. Komisja może zaproponować Izbie: przyjęcie ustawy bez poprawek, wprowadzenie do niej zmian, odrzucenie ustawy. Decyzje komisji w tej sprawie zapadają większością głosów w obecności co najmniej 1/3 jej członków. Sprawozdanie podczas posiedzenia plenarnego Senatu przedstawia senator wybrany przez komisję. W pracach nad ustawami komisje mogą korzystać z opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu i ekspertów, a także środowisk i organizacji zainteresowanych daną tematyką.

Szczególny tryb stosuje się przy uchwalaniu ustawy budżetowej. Nad poszczególnymi jej częściami pracują właściwe przedmiotowo komisje. Swoje opinie przekazują Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, która na ich podstawie przygotowuje sprawozdanie wraz z projektem uchwały Senatu w sprawie ustawy budżetowej. Komisja budżetu może zaproponować przyjęcie ustawy bez poprawek lub ich wprowadzenie.

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. Senat RP powołał Komisję Spraw Unii Europejskiej, jako właściwą w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE. Obecnie jednym z jej głównych zadań jest opiniowanie dokumentów w sprawach związanych z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Komisja współpracuje z komisjami branżowymi w zakresie opiniowania dokumentów UE.

Komisje senackie mogą przygotowywać własne projekty ustaw (prawo inicjatywy legislacyjnej ma także grupa 10 senatorów). Nad projektami pracują następnie odpowiednie komisje i Komisja Ustawodawcza. Ostateczną decyzję w sprawie skierowania danego projektu do Sejmu podejmuje Senat.

Oprócz działalności legislacyjnej komisje odbywają posiedzenia tematyczne lub seminaryjne, poświęcone problematyce związanej z przedmiotem ich działalności. W sprawach, które komisje uznają za ważne, zajmują stanowiska kierowane do odpowiednich organów czy instytucji.

Obrady komisji mają charakter jawny, w określonych wypadkach zaś − utajniony. Komisja może też odbyć posiedzenie zamknięte. W obradach komisji mają prawo uczestniczyć m.in.: posłowie, przedstawiciele Rady Ministrów i organów administracji rządowej, posłowie do Parlamentu Europejskiego, podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową, a także eksperci, reprezentanci środowisk i organizacji zainteresowanych przedmiotem prac komisji.

Z przebiegu posiedzeń komisji senackich sporządza się protokoły i zapisy stenograficzne. Stenogramy są dostępne na stronie internetowej Senatu. Na zakończenie kadencji komisje sporządzają sprawozdania ze swojej działalności. Bieżące i archiwalne transmisje posiedzeń komisji znajdziesz TUTAJ.

W Senacie RP XI kadencji powołano 20 komisji stałych: